De stabij komt, evenals de wetterhoun, uit Friesland, uit het Friese Woudengebied. Het is een van de elf Nederlandse rassen. Vermoed wordt dat hij afstamt van de - ooit door de Spanjaarden mee naar Nederland genomen - spaniëls en daarna verder is ontwikkeld in Nederland. Verwant aan de stabij zijn de Drentsche patrijshond en de Kleine Münsterländer, die vermoedelijk ooit van dezelfde spaniëls afstamden, maar in een ander gebied en voor andere doeleinden gefokt zijn.

De geschiedenis van de stabij gaat terug tot rond het begin van de 19e eeuw. In het begin werd de hond vooral gebruikt voor het jagen op vossen en vogels, en hij bleek ook een goede mollenvanger te zijn. Tijdens het jagen werd de stabij gebruikt als allround hond. Het is een goede staande hond, met een goede speurneus, maar hij is ook een goede waakhond.

Vroeger was de hond vaak in bezit van boeren die niet het geld hadden om verschillende honden te onderhouden. Een allrounder als de stabij was dan ook meer dan welkom. Tijdenlang is de stabij als waakhond op boerderijen geweest, maar het is bovenal een jachthond.

Het uiterlijk van de hond is decennialang hetzelfde gebleven, al werd de hond vroeger vaak gekruist met een ander Fries ras: de wetterhoun. In 1942 werd het ras officieel erkend en is het kruisen gestopt.

De stabij wint in Nederland langzaam aan populariteit. Buiten Nederland komt het ras weinig voor. Wel zijn er Zweedse, Deense, Finse, Noorse, Amerikaanse en Canadese rasverenigingen voor de Friese stabij. Anno 2010 zijn er ongeveer 3.500 originele stabijs met stamboom en worden er ieder jaar zo'n 350 geboren.

Het is een jachthond en ook een gezinshond. De stabij is een staande jachthond, hij blijft zodra hij de aanwezigheid van wild bespeurt roerloos staan, soms met een voorpoot geheven en met de neus in de richting van het wild. De stabij is een goede zwemmer en daardoor in staat bejaagd wild in water over grote afstanden te apporteren. De stabij is een middelgrote hond: de gemiddelde hoogte voor reuen is 53 cm en voor teven is dit 49 cm. De meest voorkomende kleur is zwart met een witte aftekening. Ook bruin met een witte aftekening komt een enkele keer voor. De hond heeft veel behoefte aan beweging. De gemiddelde levensverwachting ligt tussen de 12 en 14 jaar.

Links: Ned. Ver. voor Stabijhoun en Wetterhoun: https://www.nvsw.nl/
            Raad van Beheer: https://www.houdenvanhonden.nl/